وبلاگ مسعود براتی

🔹آقای همتی وزیر اقتصاد در حاشیه نشست سران بریکس در کشور روسیه درباره اهمیت و لزوم تقویت جایگاه ایران در گروه بریکس صحبت کردند. ایشان توضیح مناسبی درباره فلسفه تشکیل گروه بریکس ارائه کردند و تاکید داشتند که گروه بریکس به نوعی اتحاد جنوب جهانی در مقابله کشورهای شمال و یک نوع تغییر معادله در حوزه اقتصاد است.

🔸همچنین به ظرفیت‌های مهم گروه بریکس اشاره کردند و حضور اقتصادهای بزرگ و همچنین اقتصادهای نوظهور که فرصت‌های خوبی را در گروه بریکس به وجود آورده است. اما آقای همتی در انتهای صحبتشان نکته‌ای را بیان کردند که نشان می‌دهد چارچوب نظری حاکم بر ذهن ایشان دچار یک تعارض است.

🔹همتی گفته است: در کشورمان فشار تحریم‌ها و همچنین اف ای تی اف را داریم که بانک‌های ما نمی‌توانند با دیگر بانک‌ها ارتباط برقرار کنند، در عین حال که این مسائل را دنبال می‌کنیم باید جایگاهمان را در بریکس تقویت کنیم.
او خاطرنشان کرد: باید زمینه و بستر لازم را فراهم کنیم تا ضمن حل مشکلات استفاده بهتری از این اجلاس جهانی داشته باشیم و این مهم برای کشورمان امکان‌پذیر است.

🔸در نگاه آقای همتی مقدمه تقویت جایگاه ایران در گروه بریکس حل دو چالش با دنیای شمال است. مسئله تحریم‌ها و fatf که چندین سال است جمهوری اسلامی با آن مواجه است. 
به عبارت دیگر آقای همتی معتقد است ابتدا باید ایران مشکلات خود با شمال جهانی (غرب) را حل کند و سپس به دنبال تقویت جایگاه خود در میان کشورهای جنوب جهانی (بریکس) باشد. این نگاه حاوی یک تعارض است و به عبارتی خود متناقض است. لذا بر اساس آن نمی‌توان یک مسیر طراحی کرد. 

🔹از طرف دیگر تجربه گذشته ایران نیز نشان می‌دهد که این نگاه غلط است. اتفاقا عضویت ایران در گروه بریکس در زمانی صورت گرفت که هم تحریم‌های آمریکا علیه ایران به صورت حداکثری اعمال می‌شد و حتی تحریم‌های سازمان ملل نیز لیه ایران وجود داشت که از سال گذشته این تحریم‌ها پایان یافته است. اما فعالیت موثر دولت شهید رئیسی به دیپلماسی فعال آن منجر به عضویت رسمی ایران در گروه بریکس گردید. عضویت در سازمان شانگهای نیز به همین صورت بود. 

🔸لذا بر اساس آن چیزی که آقای همتی بیان کرده است نمی‌توان انتظار تقویت جایگاه ایران در گروه بریکس و استفاده از فرصت‌های آن برای اقتصاد ایران را داشت. بلکه پیگیری موضوعات مانند fatf ایران را وارد یک دور باطل و بدون نتیجه خواهد کرد که صرفاً وقت و انرژی دولت را خواهد گرفت و اثر مثبتی بر اقتصاد کشور نخواهد داشت.

🔹اما اگر آقای همتی و دولت چهاردهم به معنای واقعی به دنبال ارتقای جایگاه ایران در گروه بریکس و استفاده از فرصت‌های آن برای اقتصاد ایران هستند باید همکاری‌ها با کشورهای عضو گروه بریکس را مستقل از موضوعاتی مانند تحریم و fatf دنبال کند و اجازه ندهند که این موضوعات بر همکاری‌ها سایه بیندازد.
تجربه کوتاه دولت سیزدهم نشان داد که اگر اولویت‌ها به درستی تعیین شود و با جدیت دنبال شود حتی در زمان وجود مشکلات ناشی از تحریم‌ها و fatf ‌می‌توان همکاری‌های مناسبی را با کشورهای همسو تعریف کرد.

🔸پس اگر دولت چهاردهم همکاری دوجانبه و چند جانبه با کشورهای همسو را مستقل از شرایط تحریمی و سایر موانع با اولویت دنبال کند می‌توان انتظار داشت تا نتایج خوبی برای اقتصاد ایران و روابط خارجی آن حاصل شود.